Cứ vào những ngày thàng 9 hàng năm, nếu có dịp ghé đến xứ sở Chùa Tháp – Campuchia du ngoạn, khách du lịch sẽ có cơ hội tìm hiểu nhiều hơn về một trong số những lễ hội lớn của người dân nơi đây, đó chính là lễ Pchum Ben – lễ hội dành cho người đã khuất.
Lễ hội Pchum Ben (ngày của tiền nhân hay lễ hội dành cho người đã khuất) là một lễ hội tôn giáo lớn của quốc gia diễn ra trong suốt 15 ngày ở Campuchia, và ngày trọng đại nhất của mùa lễ hội này là ngày thứ 15 của tháng thứ mười theo lịch Khmer.
Lễ hội Pchum Ben có nghĩa là gì? Theo ngôn ngữ Khmer, Pchum hay Brochum có nghĩa là “một cuộc gặp gỡ.” Ben có nghĩa là “quả cầu làm bằng cơm hay thịt”. Lễ hội Pchum Ben có nguồn gốc từ thời đại Angkor khi mọi người còn theo thuyết duy vật trước khi theo đạo Brahma hay Phật giáo. Cả Phật giáo hay duy vật giáo đều phản ánh sự tôn kính và nhớ thương của người Khmer đối với tổ tiên của mình.
Pchum Ben cũng là một phương cách thuận tiện cho các nhà sư thọ nhận thực phẩm cúng dường trong mùa mưa khi phải trú xứ tại tự viện để tu tập.
Lễ hội này được diễn ra trong 15 ngày của tháng 9 dương lịch hàng năm và thuộc tháng thứ 10 của lịch Khmer. 14 ngày đầu tiên của tháng Pheakta Bot được gọi là Kan Ben( quan sát lễ hội). Ngày thứ 15 được gọi là ngày Brochum Ben hay Pchum Ben. Trong những ngày Kan Ben, mọi người dâng cúng quà bao gồm thực phẩm và nến cho các nhà sư. Vào buổi tối, khi các nhà sư tụng kinh chú nguyện thì các nghệ sĩ sẽ trình diễn những điệu nhạc truyền thống như yike and lakhon basac.
Pchum Ben là dịp để người dân Campuchia bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn của mình đối với người thân đã quá cố trong 7 đời quá khứ. Những ngày của lễ hội được cho là thời gian cửa địa ngục mở, chính vì thế mà các chư tăng thay phiên nhau tụng kinh bằng tiếng Pali liên tục không ngừng nghỉ suốt cả ngày và đêm để cầu nguyện và cứu độ những vong linh đã quá vãng. Trong các nghi thức tôn giáo được thực hiện trong ngày lễ, có một nghi thức gọi là “mở cửa địa ngục”, với ý niệm là cứu giúp những vong linh bị đọa lạc, chịu cực hình trong các địa ngục, giúp cho các vong linh chưa siêu thoát được trở về thăm con cháu, họ hàng, tạm thời thoát khỏi ngục hình trong mùa lễ hội. Ngoài việc tụng kinh siêu độ vong linh, người dân Campuchia còn dâng phẩm vật lên cúng tổ tiên, ông bà đã quá vãng.
Bên cạnh đó, một việc làm không thể bỏ qua trong mùa lễ hội Pchum Ben của người Campuchia đó là cúng dường phẩm vật lên chư tăng. Để tổ chức lễ cúng dường chư tăng trong ngày Pchum Ben, người dân địa phương cùng nhau đến chùa chuẩn bị từ đêm hôm trước. Cho nên, lễ Pchum Ben cũng là dịp để người dân trong vùng cùng tụ họp tổ chức lễ với nhau, thể hiện tinh thần đoàn kết, cộng tác với nhau trong cuộc sống. Người dân thường dâng cúng các phẩm vật cần thiết trong cuộc sống đến chư tăng. Việc làm này vừa thể hiện lòng kính trọng, biết ơn đối với chư tăng, vừa thể hiện vai trò hộ pháp của người Phật tử, và đây cũng là một cách tạo phước của người dân để hồi hướng phước đức ấy cho tổ tiên, ông bà đã quá vãng cũng như cho những người thân hiện đang còn sống.
Lễ hội Pchum Ben được xem là lễ hội tôn giáo quan trọng nhất của người dân Campuchia. Lễ hội này cũng tương tự như lễ Vu lan ở Việt Nam, lễ Obon ở Nhật Bản…
